'MINDFULNESS' wordt ook vertaald als 'aandachtig aanwezig zijn', 'aanwezigheid', 'opmerkzaamheid' of 'gewaar zijn'.  

Mindfulness is een manier van aanwezig zijn, waarbij je de verschillende aspecten van je ervaring (lichaam, gedachten, gevoelens) in het huidige moment gewaar wordt.  Je geeft ruimte aan al je (aangename en minder aangename) ervaringen op dat moment, op een nieuwsgierige, open en vriendelijke manier.   Deze manier van aanwezig zijn, biedt ons de ruimte, geeft keuze vrijheid om bewust, al dan niet te 'ageren'/handelen op dat moment.   Zo kunnen we bijvoorbeeld anders omgaan met stress situaties, minder impulsief reageren (gedreven door emoties, vooroordelen, verwachtingen, gewoontepatronen, ...).

Mindfulness wordt al meer dan 2000 jaar binnen de boeddhistische tradities onderwezen.  Vandaag in de Westerse wereld staat meditatie los van je religieuze geloof.  Hoe spiritueel of aards je ermee wil omgaan, bepaal je zelf.

In 1979 maakte Jon Kabat-Zinn, een Amerikaans moleculair bioloog, werkzaam in een universitair ziekenhuis, mindfulness toegankelijk voor de Westerse wereld.   Hij ontwierp het 8-weekse Mindfulness-Based Stress Reduction Program en bood het in zijn ziekenhuis in Massachusetts aan, aan mensen met diverse lichamelijke en psychische klachten.  

Rond 2000 heeft een aantal wetenschappers uit de cognitieve gedragstherapie (Williams, Segal en Teasdale) deze 8-weken MBSR-training van Jon Kabat-Zinn aangepast aan een specifieke doelgroep: mensen met een terugkerende depressie. Zij ontwierpen het Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) programma. De MBSR training werd aangevuld met technieken uit de cognitieve gedragstherapie.

Inmiddels zijn er verschillende mindfulness programma's ontwikkeld die aangepast zijn een bepaalde doelgroepen. Deze worden Mindfulness Based Interventions genoemd.   

Wetenschappelijk onderzoek van de laatste tientallen jaren wijst er op dat je door mindfulness oefeningen je zelfregulatie vaardigheden kan ontwikkelen: meer focus, aandacht, zelfbewustzijn, empathisch vermogen en zelfcontrole. Ontspanning kan een gevolg zijn, maar mindful aanwezig zijn, kan evenzeer betekenen dat we ons juist meer bewust worden van de spanning of onrust die in ons denken of lichaam aanwezig is. Dit bewustzijn creëert echter ruimte om anders met deze spanning om te gaan.   

Bronnen: Mindful Opvoeden en Mindfulness met kinderen (Virginie Vandaele, Veronique Benoit, Bruno Tange), Handboek Mindful Ouderschap (Jon Kabat-Zinn), Mindful Ouderschap (Prof. Dr Susan Bögels), Mindfulness bij stress (Breathworks), Leven in de maalstroom (Edel Maex)